Merhaba,

Her ne kadar yazımın başlığından sanki üzerine çalıştığımız bir projenin hikayesini anlatacakmışım gibi anlaşılsa da aslında ben her e-ticaret projesinin yaşadığı hikayelerin ortak noktalarını paylaşıyor olacağım sizinle bu yazımda.

Aynı zamanda bundan yaklaşık iki buçuk sene kadar önce hobigaraj.com projesini işletirken başımızdan geçenleri paylaştığım yazımın bir devamı olarak da düşünebilirsiniz bu yazıyı zira her birey gibi ben de zaman içinde yeni şeyler öğrendim ve de e-ticaret konusuna daha geniş bir açıdan bakabilir hale geldiğimi düşünüyorum.

Hobigaraj.com hakkındaki yazımı yayınladığım zaman bu projemiz henüz 5 aylık bir bebekti. Fakat bir e-ticaret işletmesinin belki en zor zamanları olan kurulum ve sistem oturtma aşamalarını geçmiştik ve bu konuda ciddi bir bilgi birikimiz olmuştu. Hobigaraj’a kadar T&G Workshop olarak (o zamanki adımız TAG Bilişim idi) e-ticaret projelerinin hep alt yapı tarafında hizmet sağlayıcı olarak konumlanmıştık fakat gerçek anlamda sıcak müşteri teması sağlama şansımız olmamıştı. Ben bu durumu açıkcası biraz kurumsal şirketlerdeki kariyer gelişimine de benzetiyorum. Özellikle çok uluslu bir firmada üst yönetime yükselmenin yolu benim gözümde mutlaka iki disiplinden geçer: Pazarlama ve Satış. Eğer uzunca bir süre pazarlama disiplininde çalıştıysanız şirketinizin sizi daha yükseltmeden önce bir satış disiplinine batırıp çıkarması kuvvetle muhtemeldir. Bunun en önemli sebebi “sıcak satış” öğrenmeniz, ürünlerinizin nihai tüketici öncesi son durak noktası olan satış ağınızla “sıcak temas” sağlamanızdır. Bu şekilde ihtiyaçları ve yönelimleri çıkış noktasından itibaren görme şansınız olur. Bizim için de Hobigaraj.com projesi öncelikli olarak bu amaca hizmet ediyordu: Bir e-ticaret müşterisinin ne istediğini birinci ağızdan öğrenmek. Bu doğrultuda tüm ticari hayatı boyunca Hobigaraj’ın pek çok müşteri telefonuna bu işten sorumlu bir ekip arkadaşımız olmasına rağmen benim ve ortağımın bizzat çıktığı çok olmuştur ki eminim bizlerin iş hayatı için katma değeri en yüksek olaylardan biridir.

Hobigaraj.com projesi sonrası T&G Workshop olarak irili ufaklı pek çok e-ticaret projesinin içinde danışmanlıktan altyapı sağlayıcılığa kadar çok sayıda rol içinde bulunduk. Bu süreç zarfındaki en büyük kazanımımız bireysel ya da ufak çaplı e-ticaret girişimleri ile büyük kurumlar çapındaki girişimlerin arasındaki farkları görmemiz oldu. Tek cümle ile ve biraz da esprili bir şekilde özetlemem gerekirse: Eğer hedefleriniz büyükse ve alanınızda ilk üç sıradan birine oynamak istiyorsanız o zaman bir e-ticaret işletmesi kurmak kesinlikle her babayiğidin harcı değil!

Bu kadar uzunca bir giriş kısmından sonra gelelim sizin bu yazıyı okumanızın asıl sebebi olan somut bilgilerin paylaşacağım kısma. Çok yakında T&G Workshop web sitesinde bu konuda bir makale (hem Türkçe hem de İngilizce olarak) yayınlıyor olacağız fakat ben buradan size bir ön izleme sunmak istiyorum.

Eğer yukarıları hedefliyorsanız başarılı bir e-ticaret işletmesi nasıl kurulur?

Eğer yukarıda başlığın hedef kitlesinde yer alıyorsanız o zaman ilk kabul etmeniz gereken gerçeği sizinle paylaşmak istiyorum:

Bir e-ticaret işletmesi için web uygulaması (ya da pek çoğumuzun deyimi ile web sitesi) buz dağının sadece görünen yüzü, tüm sürecin sadece %10’udur. Tüm süreci bu uygulamadan ibaret sanmak yapabileceğiniz en büyük hataların başında gelmektedir.

Başarılı bir e-ticaret işletmesi kurmak aslında paralel ve/veya sıralı ilerlemesi gereken üç süreçten ibarettir. Bunlar:

• Yaratıcı süreç
• Alt yapı süreci
• Operasyonel süreç

Yukarıda bahsi geçen her süreç ise alt iş paketlerine ayrılmaktadır. Bu çalışmanın detayları çok yakında T&G Workshop web sitesinde bulunabilecek olmakla beraber, basit bir kontrol listesi olarak kullanabilmeniz adına bu alt iş paketlerini sizinle paylaşmak istiyorum:

İlk olarak yaratıcı süreçten başlayalım. Bu süreç zarfında işletmemizin kimliğini yaratıyor olacağız. Sürecin barındırdığı iş paketleri:

• Kurumsal kimlik çalışmaları. Çıktılar: Logo, renk kullanımları, fontlar
• Web uygulaması tasarım çalışmaları. Çıktılar: Storyboard, ana sayfa tasarımı, alt sayfa tasarımları, hata sayfaları ve kulanılacak olan e-posta şablonları, proje yaratıcı süreç bütçesi ve yaratıcı süreç sözleşmesi

İkinci sürecimiz alt yapı çalışmaları sürecidir. Bu süreç zarfında yapılması hedeflenen ticaretin destek sistemleri kurulacaktır. Sürecin barındırdığı iş paketleri:

• Analiz ve dökümantasyon. Çıktılar: Vizyon ve kapsam dökümanı, sistem gereksinimleri dökümanı (aynı zamanda proje sözleşmesine girecek olan teknik şartnamedir), iş kuralları dökümanı ve kullanıcı senaryoları, fazlandırılmış proje planı, risk planı, proje altyapı bütçesi, proje altyapı sözleşmesi
• Fiziksel altyapı kurulum çalışmaları. Çıktılar: Sistemin üzerinde çalışacağı fiziksel altyapı mimari dökümantasyonu, fiziksel altyapı güvenlik gereksinimleri, uygulama yedekleme planları, veritabanı yedekleme planları, uzaktan erişim tipleri ve yetkilendirme, dağıtık mimariler için senkronizasyon mekanizması, eğer kullanılacaksa CDN (içerik iletim ağı) kurulumu
• Yazılım altyapısı temel kurulum çalışmaları. Çıktılar: Kullanılacak olan ön yüz, ERP ve lojistik yazılımlarının belirlenmesi ve üretimi, uygulamalar arasındaki rol ve sorumluluk dağılımları, geliştirme-sahneleme-üretim ortamı kurulumları, proje takip sistemi kurulumu
• Yazılım geliştirme süreci. Çıktılar: Kullanıcı arayüzü, yönetim arayüzleri (içerik, ERP ve lojistik), 3.parti yazılım (toplu e-posta sağlayıcısı, toplu SMS sağlayıcısı, ödeme kanalları, sosyal ağlar vb) entegrasyonları
• Test ve yayına alma süreci. Çıktılar: Test senaryoları, ön yüz test sonuçları, ERP sistemi test sonuçları, lojistik sistemi test sonuçları, stres test sonuçları, Yazılım hatalarının ve iyileştirme ihtiyaçlarının önceliklendirilmiş listesi

Diğer süreçlerle kısmen paralel kısmen de sıralı yürümesi gereken üçüncü sürecimiz ize operasyonel süreçtir. Bu süreç dahilinde yer alan iş paketleri aşağıda belirtilmiştir:

• Proje görüşmeleri. Çıktılar: Proje hedeflerini ve genel isterleri içeren toplantı tutanakları
• Süreç dökümantasyonları. Çıktılar: Satın alma ve tedarik süreç dökümanı, ürün görsellerinin üretim sürecine ilişkin döküman, web uygulaması akış dökümanı, lojistik süreç dökümanı, iptal ve iade süreçleri dökümanı, çağrı merkezi süreç dökümanı ve karar ağaçları
• Satın almalar ve kurulumlar. Çıktılar: Fiziksel sunucu parkı, verimerkezi anlaşmaları, kullanılacak olak ön yüz sistemi seçimi ve satın alması, ERP sistemi seçimi ve satın alması, lojistik sistemi seçimi ve satın alması, güvenlik sertifikaları seçimi ve kurulumu
• Ödeme mecrası çalışmaları. Çıktılar: Kullanılacak olan sanal POS sistemlerinin seçimi, bankalar ile komisyon anlaşmaları ve son kullanıcılara uygulanacak vade farkı tablosu
• Pazarlama çalışmaları. Çıktılar: Son kullanıcılara yapılacak farklı kampanyaların ve kampanya enstrumanlarının belirlenmesi

Yazımın bu noktasında yukarıda temas ettiğim bir cümleye atıfta bulunmak istiyorum. Sıkılmadan yazımı bu noktaya kadar okuyup farkettiğiniz üzere alanında üst sıraları hedefleyen bir e-ticaret işletmesi kurmak sabır, sermaye ve ciddi bilgi birikimi gerektirmektedir ve bu açılardan bakıldığında her babayiğidin harcı malesef değildir.

Unutmadan eklemek istiyorum, yukarıdaki süreci bu yazıma aktarırken bile aklıma gelen aslında bir kaç alt iş paketi daha var ama onları hem bu yazımı daha uzatmamak hem de daha sonraki yazılarıma konu bırakmak adına şimdilik saklıyorum. Ama ufak bir ipucu vermek gerekirse hem pazarlama çalışmalarını daha da detaylandırmak hem de CRM kelimesinin etrafında biraz daha dolaşmamız gerektiğini sizle de farketmişsinizdir.

Bu yazımı burada noktalarken iki noktaya daha temas etmek istiyorum. Bunlardan ilki yukarıda da iki kere belirttiğim üzere bahsettiğim süreçlere ait daha detaylı bir dökümanı yakında şirketimiz T&G Workshop‘un sitesinde hem Türkçe hem de İngilizce olarak bulabiliyor olacaksınız. İkinci nokta ise e-ticaret süreçleri hakkında destek talepleriniz için bize her zaman info@tgworksghop.com adresini kullanarak ulaşabilirsiniz.

Sevgilerimle,
Kıvanç Toker